Adimen artifiziala, mintzamena eta hizkuntzaren patologiak zuzentzeko (eta birgaitzeko)…

Bilboko lau ekintzailek online aplikazio informatiko berritzaile bat garatu dute -Rehabla deiturikoa-, mintzamenarekin edo hizkuntzarekin lotutako zailtasunak edo patologiak dituzten pazienteak, adingabeak edo helduak, banaka errehabilitatzeko aukera ematen duena. Aplikazioa mintzamenaren prozesamendu automatikoan (Adimen Artifiziala) eta 2Dko animazio grafikoko tekniketan oinarritzen da. Gainera, aho-barrunbea bistaratzen duten avatarrak (eredu birtualak) erabiltzean, aplikazioa beste hizkuntza batzuen ikaskuntzan ahoskera hobetzeko ere erabil daiteke.

Mundu osoko milioika pertsonak komunikatzeko zailtasunak dituzte, mintzamenari, doinuari eta arnasketari eragiten dieten gaixotasunak, nahasmenduak edo bestelako patologiak dituztelako, baita alterazio fisiko edo psikikoak ere, azkenean mintzamena edo hizkuntza zailtzen dutenak eta eguneroko bizi-kalitatea murrizten dutenak.

Zailtasun hauek bai adingabeei (gazteen% 7,7k hizkeraren eta/edo hizkeraren patologiak ditu), bai helduei (gaixotasun neurodegeneratiboak edo iktusak, adin horretako desgaitasun-kausa nagusiak edo artikulazioari, fonetikari edo prosodiari lotutako zailtasunak dutenak) eragiten diete. Kasu guztietan beharrezkoa da pertsonak mintzapraktikako terapiekin tratatuak izatea, mintzamenaren kalitatea hobetzeko eta komunikatzeko gaitasunaren narriadura saihesteko.

Arazo horren aurrean, realiZe eta Gogoa Mobility euskal enpresek garatutako I+G+B proiektu bati esker, Vicomtech teknologia-zentroa eta FEATECE – Euskadiko garun-kalte Hartuen Elkarteen Federazioarekin batera –, mintzamena aztertzeko eta diagnostikatzeko zerbitzu pertsonalizatua ahalbidetzen du, baita paziente mota guztien errehabilitazioa ere.

Proiektua- Rehabla izena duena- duela hiru urte hasi zuen bere sorkuntza eta orain merkaturatzen hasi da. Hoerral, online plataforma bat garatu da (‘hodeian´) hizketa modu pertsonalizatuan berreskuratzea ahalbidetzen duena. Poiektua arrakastaz probatu da jada Hartutako Kalte Zerebrala (DCA) duten hogei bat euskal pazientetan.

Adimen artifiziala eta errealitate birtuala

Mintzamena ezagutzeko teknologietan eta bere prozesamendu automatikoan (adimen artifiziala) oinarritutako soluzioa bat da, animazio grafikoko teknologiekin batera, bere erabilerarekin ‘ikasten’ duena.

Horrela, ahots-grabazioen eta errealitate birtualeko gorabeheren bidez, paziente bakoitzarentzat neurketa pertsonalizatua ematen da, errehabilitazio pertsonalizatutako programa baten barruan bere aurrerapen maila kuantifikatuz, eta horrela pazientearen errehabilitazio prozesua azkartuz.

Tresnak bi funtzio ditu. Lehenik eta behin, pazientearen ahoskera ikuspegi fonetiko eta prosodikoetatik aztertzea eta praktikatzea, hitz egitean dituen arazo espezifikoak identifikatzeko. Bigarrenik, errealitate birtualeko teknologiaren eta audio-grabazioen bidez, ahoskera egokirako artikulazio, erritmo eta intonazio egokien kokapena erakusten dio pazienteari.

Tresnaren bidez, pazienteak bere ariketa pertsonalizatuak egin ditzake etxean, sistemak ebaluatu ondoren, logopedara bidaltzea, birgaitzearen aurrerapen-maila neurtu eta ariketa berriak eslei ditzan edo lehendik daudenak indartu ditzan. Benetazko berritasun bat dena, mundo mailan. Proiektuak erronka zientifiko-teknologiko garrantzitsuak biltzen ditu, hala nola, mintzamenean patologiak dituzten pertsonei mintzamena aitortzeko teknologia egokitzea.

Baita fonetikan, artikulazioan eta prosodioan ahoskeraren kalitatea ebaluatzea, disfuntzioaren kausen diagnostiko diferentziala ezartzearekin batera edo ebaluazioa pertsonalizatzea eta errehabilitazio-tratamendua indibidualizatzea paziente bakoitzaren aurrerapenaren arabera.

Rehablaren erabilpenak

Proiektuaren arduradunek hainbat bezero-talderi zuzentzen dizkiete bere fokua, Hezkuntza-munduaren kasua, non ahoskera arazoak goiz zuzentzea dute helburu. Baita osasun arloan ere; esaterako, errehabilitazio neurologikoko unitateetan. Eta logopedia kabineteen edo profesionalen mailan, logopeden lana osatzeko ere erabil daiteke tresna da.

Azkenik, Rehabla hizkuntza berrien ikaskuntzaren ikuspegitik ere erabil daiteke; izan ere, aho-barrunbea bistaratzen duten avatarrak (eredu birtualak) erabiltzean, aplikazioa beste hizkuntza batzuen ikaskuntzan ahoskera hobetzeko ere erabil daiteke, ikaskuntza azkartuz.